Mắm Cáy

Mắm cáy không chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn là đặc sản nổi tiếng của nhiều vùng miền trong cả nước như Hải Dương, Nam Định, Thanh Hoá, Phú Quốc, Huế,Trà Vinh …Ở mỗi vùng miền có cách làm mắm và hương vị khác nhau, nhưng đối với nhiều người dân Việt Nam thì mắm cáy là thức nước chấm đậm đà dân giã mang đậm nét thôn quê.

Anh đi anh nhớ quê nhà

Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương 

Nhớ ai dãi nắng dầm sương

Nhớ ai tát nước bên đường hôm mai

Đối với những người xa quê: nhớ quê, nhớ những món ăn dân dã quen thuộc như rau muống luộc, như cà dầm tương và sẽ có nhiều người nhớ chén nước mắm, nhiều người nhớ món mắm cáy - đặc sản của nhiều vùng quê ở Việt Nam.

Con cáy là con gì?

Con cáy – một loài giáp xác sống trong hang, lỗ giống như cua. Hang cáy có nhiều hai bên bờ sông và đặc biệt là vùng duyên hải. Tháng ba khi hoa mướp trổ bông, cà cho lứa đầu cũng là lúc mùa câu cáy vào vụ. Nhiệt độ càng lên cao, nắng càng chói chang thì cáy lên càng nhiều.

Trước đây người ta chỉ dùng cần câu hay chụp bắt bằng tay nên năng suất thấp. Cùng với kinh nghiệm và những cải tiến người ta dùng mồi và các dụng cụ tái chế như lọ chai nhựa hay rọ, đó để bẫy cáy.

Bắt cáy cũng không phải dễ vì chúng bò rất nhanh, hễ có động là chúng bò vào trong hang. Cáy có nhiều loại: cáy đỏ càng, cáy gió, cáy đen, cáy lông…Thịt cáy ngọt nên có thể nấu canh hoặc làm mắm. Đối với những người dân quê vào ngày hè nóng bức đi làm về có bát canh cáy hoặc chấm rau muống luộc , rau lang với mắm cáy thì ngon vô cùng.

Tác dụng của thịt cáy

Mắm cáy không chỉ ngon miệng mà các món ăn từ cáy cũng rất lành: bổ huyết, giải nhiệt, thanh nhiệt, dưỡng âm, thông phế , dưỡng gân xương, nhuận tràng, thông tiện….Trong 100 gram thịt cáy có chứa nhiều chất dinh dưỡng : rất giàu protid, lipid, Ca, P. Fe, Vitamin B1, B2 PP, …rất có lợi cho sức khoẻ. Bạn có thường nghe "ăn mắm cáy mát ruột mát gan'' mà các ông, các bà hay nói không nhỉ? Vì vậy mà nhiều nhà kiêng ăn cua nhưng lại hay ăn canh cáy, mắm cáy. 

Cách làm mắm cáy truyền thống

Mắm cáy được phơi nắng, phơi sương. Lúc đầu ngửi chưa quen có thể thấy hơi hăng nhưng khi đã quen với hương vị lại khiến nhiều người yêu thích.

Mắm cáy là thứ nước chấm vừa đậm đà vừa mang hương vị đặc biệt và rất có lợi cho sức khoẻ. Để làm mắm cáy ngon thì phải chọn loại cáy tươi, khoẻ. Tuyệt đối không ăn cáy chết bởi chất đạm trong cáy có thể gây ra độc tố Histamin gây ngộ độc.

Cáy sau khi bắt về thì cần rửa lại sạch sẽ với nước để loại bỏ bùn đất và rong rêu bám, để một lúc cho ráo nước. Tiếp theo sẽ bóc và bỏ phần yếm hôi và loại bỏ trứng của những con cáy cái. Rồi ngâm vào trong dung dịch nước muối khoảng 15-20 phút, Sau khi ngâm xong vớt cáy ra rửa qua dung dịch nước sạch và để trong rổ thưa thật khô. 

Khâu tiếp theo sẽ bỏ vào cối đá giã cho thật nhuyễn rồi bóp với muối theo tỉ lệ nhất định trước khi bỏ vào chum, lọ hay vại và ủ kín. Muối được những người thợ lành nghề chọn để làm mắm cáy phải là loại muối cũ đã được làm khoảng 6 tháng. Bởi vì muối cũ sẽ không mặn đắng và mặn gắt như loại muối mới làm. Cho chất lượng mắm ngon hơn.

Lưu ý trong quá trình làm mắm đó chính là chum vại hay lọ để làm mắm phải được vệ sinh sạch sẽ : tráng nước vôi, để thật khô ráo rồi mới cho vào làm mắm.

Mắm cáy nhiều nơi chia ra thành mắm cáy trong và mắm cáy xổi. 

Mắm cáy trong là người ta ủ cáy và muối kéo dài cả năm cho đến khi nước mắm trong suốt có màu vàng cánh kiến đặc trưng

Còn mắm cáy xổi : Cáy sau khi giã nhuyễn trộn cùng muối đựng trong các chum, vại hay lọ phải để chỗ khô ráo thoáng mát. Khoảng vài ngày sau đem mắm ra phơi. Ban ngày phơi nắng, ban đêm phơi sương. Phơi chừng một tuần thì ngấu. Tuyệt đối không để mắm dính nước mưa cho nên nếu đã phơi mắm là người ta phải để ý tiết trời thường xuyên. Hễ có dấu hiệu mưa là phải đem cất hay che đậy mắm cho cẩn thận. Dựa vào kinh nghiệm làm mắm lâu năm, người ta ngửi và nhìn màu cũng có thể biết được chừng nào thì mắm ngấu. Khi mắm ngấu sẽ thêm chút thính gạo và men rượu loại ngon  mục đích là để khử mùi hôi và tạo mùi thơm cho mắm cáy. Sau hơn tháng ủ người ta sẽ lấy ra vắt bỏ phần bã cáy, chắt lấy phần nước. Để thêm khoảng 3 tháng nữa mới đóng chai để ăn dần.

Trên đây Bếp Cô Tấm mới tóm lược một số công đoạn trong quá trình làm mắm cáy để các bạn hình dung, để có được chén mắm cáy thơm ngon là cả một quá trình vất vả từ khâu đánh bắt, sơ chế đến khâu ngâm, ủ ....để chúng ta thêm trân trọng từng giọt mắm tinh khiết mình được thưởng thức trên mâm cơm.

Một số lưu ý khi sử dụng mắm cáy

Ăn mắm cáy đơn giản lắm: cho chút mì chính, chút đường vắt thêm chút chanh và quấy đều mắm sủi bọt và rất đẹp mắt. Tuỳ vào sở thích có thể thêm chút tỏi hoặc ớt băm nhỏ vào. 

Mắm cáy ngon nhất khi chấm cùng rau luộc: rau muống, rau lang hay thịt luộc. Khi sử dụng cũng cần có một số lưu ý:

- Người bị gout không nên ăn quá nhiều các sản phẩm từ cáy

- Người đau ốm mới khoẻ, hệ thống tiêu hoá còn yếu cũng không nên ăn cáy..

- Người đang có cảm giác sợ lạnh cũng nên hạn chế ăn

- Hạn chế với người có bệnh tim mạch hay huyết áp cao do thịt cáy chứa nhiều cholesterol.

-  Một số người dễ bị dị ứng nổi mề đay cũng nên hạn chế các món ăn từ cáy.

Mua mắm cáy ở đâu Hà Nội?

Nơi phố thị ta tìm về món mắm cáy thơm ngon đậm đà - món quà tuyệt vời của thiên nhiên. Tại Hà Nội, Bếp Cô Tấm tự hào là địa chỉ cung cấp mắm cáy ngon mang đến cho thực khách trải nghiệm ẩm thực độc đáo - ăn một lần và muốn ăn nhiều lần sau. Hãy tưởng tượng bạn mở hũ mắm cáy do Bếp Cô Tấm cung cấp một mùi hương ngọt ngào và tràn ngập khắp không gian. Chỉ cần thêm một chút mắm cáy vào chén để chấm cùng rau luộc : rau lang, rau muống hay chấm với thịt luộc đem lại cảm giác thăng hoa cho những ai được thưởng thức.

Hiện tại Bếp Cô Tấm bán buôn, bán lẻ mắm cáy tại Hà Nội và gửi các tỉnh thành trong cả nước. Quý khách hàng có nhu cầu mua mắm cáy ngon xin vui lòng liên hệ với hotline 0987008188 // 0365008188 hoặc truy cập website, fanpage của cửa hàng để biết thêm thông tin chi tiết về sản phẩm.

Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ:
BẾP CÔ TẤM
Địa chỉ: CT1- KĐT Vân Canh, Vân Canh, Hoài Đức, Hà Nội
Điện thoại: 0987008188 0365008188
Email: bepcotam.vn@gmail.com